भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानके प्राधिकरण (FSSAI) ने आयुष मंत्रालयाच्या सहकार्याने, अन्न सुरक्षा आणि मानके (आयुर्वेद आहार) नियमन, २०२२ चा भाग म्हणून “आयुर्वेद आहार” अंतर्गत वर्गीकृत केलेल्या आयुर्वेदिक अन्न तयारींची एक विस्तृत यादी जाहीर केली आहे. हा ऐतिहासिक उपक्रम भारतातील प्राचीन आहारविषयक ज्ञानाला आधुनिक नियामक चौकटीत एकत्रित करतो, ग्राहकांना आणि अन्न व्यवसाय संचालकांना (FBOs) स्पष्टता देतो आणि त्याचबरोबर सार्वजनिक आरोग्य सुधारण्यासाठी पारंपारिक आयुर्वेदिक पोषणाचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन देतो.
अनुसूची A मध्ये वर्णन केलेल्या शास्त्रीय आयुर्वेदिक ग्रंथांवर आधारित ही यादी, या अन्न सूत्रांची सत्यता सुनिश्चित करते, जी कालांतराने ओळखल्या जाणाऱ्या पाककृती, घटक आणि प्रक्रिया वापरून तयार केली जातात. आयुर्वेद आहार उत्पादने तयार करणाऱ्या FBOs साठी हे एक विश्वासार्ह संदर्भ म्हणून काम करते आणि एका परिभाषित प्रक्रियेद्वारे भविष्यात जोडण्याची परवानगी देते, जिथे नवीन श्रेणी A उत्पादनांसाठीच्या विनंत्या अधिकृत मजकुरातील संदर्भांद्वारे समर्थित केल्या पाहिजेत. यादीतील अद्यतने FSSAI द्वारे सूचित केली जातील.
केंद्रीय आयुष आणि आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण राज्यमंत्री प्रतापराव जाधव यांनी आयुर्वेद आहाराचा दैनंदिन आहारात समावेश करण्याच्या आरोग्य फायद्यांवर भर दिला. त्यांनी या पद्धतींचे वर्णन पोषण, संतुलन आणि परंपरा यांचे मिश्रण म्हणून केले जे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते, पचनास समर्थन देते आणि एकूण कल्याणाला प्रोत्साहन देते. “आजच्या वेगवान जगात, आयुर्वेद आहाराचा अवलंब करणे हे प्रतिबंधात्मक आरोग्यसेवा आणि शाश्वत जीवन जगण्याच्या दिशेने एक अर्थपूर्ण पाऊल आहे,” असे ते म्हणाले.
आयुर्वेद आहार हे भारतातील समृद्ध अन्न संस्कृतीचे प्रतिबिंब आहे, जी जगातील सर्वात जुन्या समग्र आरोग्य प्रणालींपैकी एकामध्ये रुजलेली आहे. ही उत्पादने नैसर्गिक घटक, हंगामी योग्यता आणि उपचारात्मक औषधी वनस्पतींवर भर देतात जेणेकरून संतुलन आणि निरोगीपणा वाढेल.
आयुष मंत्रालयाचे सचिव वैद्य राजेश कोटेचा यांनी या प्रकाशनाला पारंपारिक ज्ञान आधुनिक नियमांशी सुसंगत करण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल म्हटले. “हा उपक्रम एफबीओंना स्पष्टतेसह सक्षम करतो आणि आयुर्वेद-आधारित पोषणावरील ग्राहकांचा विश्वास मजबूत करतो,” असे ते म्हणाले.
राष्ट्रीय आयुर्वेद संस्थेचे कुलगुरू प्रा. संजीव शर्मा यांनी आयुष आहार संकलनाचे वर्णन शास्त्रीय आयुर्वेदिक सूत्रांना मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण टप्पा म्हणून केले. आयुष मंत्रालयाच्या मार्गदर्शनाखाली विकसित केलेले, हे संकलन अधिकृत मजकुरांमधून वैज्ञानिकदृष्ट्या प्रमाणित सूत्रे तयार करते, जे उत्पादकांसाठी मार्गदर्शक संसाधन म्हणून काम करते आणि सुरक्षित, प्रामाणिक आहारविषयक उपायांपर्यंत सार्वजनिक प्रवेश सक्षम करते.
