जम्मू आणि काश्मीरचे उपराज्यपाल मनोज सिन्हा यांनी बुधवारी जम्मू ते काश्मीर खोऱ्यातील वार्षिक अमरनाथ यात्रेसाठी यात्रेकरूंच्या पहिल्या तुकडीला हिरवा झेंडा दाखवला. या ३६ दिवसांच्या यात्रेला गुरुवारी अधिकृतपणे सुरुवात होत आहे.
दरवर्षी हजारो भाविक काश्मीर खोऱ्यात कडक सुरक्षा व्यवस्थेत अमरनाथ यात्रेला निघतात.
श्री अमरनाथजी श्राइन बोर्ड (एसएएसबी) नुसार, पवित्र अमरनाथ गुहा लिडर व्हॅलीच्या शेवटी एका अरुंद दरीत ३,८८८ मीटर उंचीवर आहे. हे मंदिर पहलगाम तळापासून सुमारे ४६ किलोमीटर आणि बालटाल तळापासून १४ किलोमीटर अंतरावर आहे.
प्राचीन परंपरेनुसार श्रीनगरला यात्रेसाठी प्रारंभ बिंदू म्हणून नियुक्त केले गेले असले तरी, आधुनिक काळातील बहुतेक यात्रेकरू आता पाच दिवसांच्या ट्रेकसाठी चंदनवाडी येथून त्यांची यात्रा सुरू करतात. पारंपारिक पहलगाम बेस कॅम्प स्वतः श्रीनगरपासून सुमारे ९६ किलोमीटर अंतरावर आहे.
श्राइन बोर्डाच्या मते, गुहा मंदिर हे प्रमुख हिंदू धामांपैकी एक मानले जाते आणि भगवान शिवाचे निवासस्थान मानले जाते. गुहेच्या आत, नैसर्गिकरित्या तयार झालेला बर्फाचा स्तंभ किंवा लिंगम भगवान शिवाचे प्रतीक आहे. चंद्राच्या टप्प्यांनुसार ही पवित्र रचना वाढत जाते आणि भक्तांसाठी तिचे गूढ आकर्षण वाढवते असे म्हटले जाते.
जरी पुराणांसारख्या प्राचीन ग्रंथांमध्ये पवित्र गुहेचे संदर्भ आढळतात, तरी तिचा पुनर्शोध स्थानिक मेंढपाळ बुटा मलिक यांना दिला जातो, असे श्राइन बोर्डाचे म्हणणे आहे. तेव्हापासून, हे ठिकाण हिंदू तीर्थक्षेत्राचे एक प्रमुख केंद्र बनले आहे.
अमरनाथ यात्रा दोन मार्गांनी करता येते: पारंपारिक पहलगाम मार्ग, सुमारे ३२ किलोमीटर लांब आणि लहान, उंच बालटाल मार्ग, सुमारे १४ किलोमीटर लांबीचा. बालटाल बेस कॅम्प श्रीनगरपासून सुमारे ९५ किलोमीटर अंतरावर गंदरबल जिल्ह्यातील सोनमर्गजवळ आहे. पहलगाम बेस कॅम्प श्रीनगरपासून सुमारे ९० किलोमीटर अंतरावर अनंतनाग जिल्ह्यातील नुनवान येथे आहे.
यात्रेसाठी प्रवेश नियंत्रण दरवाजे बालटालपासून २.५ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या डोमैल येथे आणि नुनवानपासून १२ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या चंदनवाडी येथे स्थापित केले आहेत. जम्मू आणि श्रीनगर दोन्ही शहरे वर्षभर रस्ते, रेल्वे आणि हवाई मार्गाने कनेक्टिव्हिटी देतात, ज्यामुळे देशभरातील भाविकांना ही तीर्थयात्रा सुलभ होते.
